به گزارش کافه خبر قزوین؛ زهرا قنبری خبرنگار کافه خبر در یادداشتی نوشت: قزوین همچنان در اسناد رسمی و سایت‌های دولتی مانند پورتال شهرداری قزوین به عنوان پایتخت خوشنویسی ایران اسلامی شناخته می‌شود و عنوانی که شورای عالی انقلاب فرهنگی در بیست و یکم تیرماه یک هزار و سیصد و هشتاد و چهار به آن داد بر پایه اسناد تاریخی دربار صفوی که قزوین را مرکز آموزش خط نستعلیق معرفی می‌کرد و فهرست سیصد و دوازده خوشنویس حرفه‌ای ثبت‌شده در آرشیو انجمن خوشنویسان ایران تا سال یک هزار و سیصد و هفتاد که هفتاد و یک درصد آن‌ها قزوینی بودند و همچنین یکصد و بیست و هفت نسخه خطی نفیس با امضای خطاطان قزوینی در موزه ملی ایران و موزه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود و این اسناد هنوز معتبر هستند.

ولیکن وضعیت عملی در مهرماه یک هزار و چهارصد و چهار نشان می‌دهد که این عنوان بیش از آنکه به فعالیت‌های جاری مربوط باشد به میراث تاریخی تکیه دارد و انجمن خوشنویسان شعبه قزوین در آن زمان فقط چهارده عضو دارای پروانه حرفه‌ای دارد در حالی که در سال یک هزار و سیصد و هفتاد این رقم دویست و سی نفر بود و کاهش ۹۴ درصدی در سی و چهار سال رخ داده است و این آمار بر اساس گزارش‌های داخلی انجمن خوشنویسان ایران که در سال‌های اخیر به‌روزرسانی شده استخراج شده است.

چند کارگاه باقی‌مانده در شهر فعال هستند که یکی متعلق به استاد غلامحسین میرحیدر در محله پنبه‌ریسه با دو شاگرد ثابت است و دیگری کارگاه شهرداری در فرهنگ‌سرای امام خمینی که فقط کلاس‌های عمومی برگزار می‌کند و هیچ خروجی حرفه‌ای ندارد و چهل و دو کارگاه دیگر از سال یک هزار و سیصد و هشتاد و پنج تا یک هزار و چهارصد و سه تعطیل شده‌اند و ساختمان‌های آن‌ها اکنون به نانوایی یا مغازه موبایل‌فروشی تبدیل شده است.

فروش سالانه آثار خوشنویسی در قزوین از سه میلیارد و دویست میلیون تومان در سال یک هزار و سیصد و هفتاد و پنج به یکصد و هشتاد میلیون تومان در سال یک هزار و چهارصد و سه رسیده است و هشتاد و هفت درصد این مبلغ مربوط به فروش تابلوهای قدیمی در حراجی‌های تهران است و تولید جدید تقریباً صفر شده است و بازار محلی دیگر خریداری برای تابلوهای دست‌نویس ندارد.

درس خوشنویسی از برنامه درسی مدارس قزوین در سال تحصیلی یک هزار و سیصد و هشتاد و پنج حذف شد و در حال حاضر هیچ مدرسه دولتی یا غیردولتی در شهر دوره منظم خوشنویسی ندارد و دانش‌آموزان خط نستعلیق را فقط روی تابلوهای رستوران‌ها یا در عکس‌های اینستاگرام می‌بینند و قلم نی برای آن‌ها وسیله‌ای موزه‌ای است و معلمان هنر مدارس حتی نمی‌دانند چگونه قلم را تراش دهند.

استاد غلامحسین میرحیدر هشتاد و شش ساله در سال یک هزار و سیصد و نود و هشت به تهران نقل مکان کرد و گفت اینجا دیگر کسی قلم به دست نمی‌گیرد و خانه‌های خالی آن‌ها در محله‌های قدیمی قزوین با تابلوهای اجاره یا فروش آویزان است و نود و دو درصد دعوت‌نامه‌های عروسی سررسیدهای تبلیغاتی و تابلوهای تجاری قزوین با فونت‌های کامپیوتری تولید می‌شود و مشتری وقتی می‌شنود دست‌نویس می‌خواهد قیمت را سه برابر می‌شنود و سفارش را لغو می‌کند.

بودجه سالانه شهرداری قزوین برای خوشنویسی از سال یک هزار و سیصد و نود و نه صفر شده است و آخرین جشنواره استانی خوشنویسی در سال یک هزار و سیصد و نود و چهار برگزار شد و جایزه نفر اول پانصد هزار تومان بود و از آن سال به بعد هیچ رویداد رسمی برگزار نشده و سالن همایش‌های اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی قزوین که زمانی میزبان نمایشگاه خوشنویسی بود حالا محل برگزاری همایش‌های فروش بیمه است و غلامحسین میرحیدر هشتاد و شش ساله تنها استاد دارای درجه استادی انجمن خوشنویسان در قزوین است و روزانه سه ساعت تمرین می‌کند.

استادان خوشنویسی می‌گویند تا دو سال آینده شاگرد جدید نیاید آخرین خط نستعلیق قزوین تمام می‌شود و زمانی صدای قلم بر کاغذ از هر خانه‌ای شنیده می‌شد حالا ساکت است و کارگاه‌های قدیمی با درهای زنگ‌زده و شیشه‌های شکسته باقی مانده‌اند و کودکان محله به جای قلم نی با مداد رنگی نقاشی می‌کشند و والدین آن‌ها می‌گویند خوشنویسی آینده‌ای ندارد و بهتر است فرزندشان چیز دیگری یاد بگیرد.

موزه خوشنویسی قزوین در عمارت چهل‌ستون بیشتر گردشگرانش فقط عکس می‌گیرند و می‌روند و هیچ‌کس نمی‌پرسد این خطوط را چگونه می‌نوشتند و تابلوهای نفیس پشت شیشه خاک می‌خورند و مرمت‌گر حرفه‌ای در شهر نیست که بتواند کاغذهای پوسیده را ترمیم کند.

دانشگاه هنر قزوین که زمانی رشته گرافیک با گرایش خوشنویسی داشت از سال یک هزار و سیصد و نود و هشت این گرایش را حذف کرد و دانشجویان حالا فقط با نرم‌افزارهای طراحی کار می‌کنند و استادان قدیمی بازنشسته شده‌اند و جایگزین ندارند و بازار سنتی قزوین که زمانی مغازه‌های مرکب‌سازی و قلم‌تراشی داشت حالا دیگر نی‌های محلی قزوین که بهترین قلم را می‌دادند دیگر کشت نمی‌شود و زمین‌های برنج به ویلا تبدیل شده است.

انجمن خوشنویسان ایران در سال یک هزار و چهارصد و سه اعلام کرد که اگر وضعیت قزوین ادامه یابد عنوان پایتخت خوشنویسی را از این شهر خواهد گرفت و به شهر دیگری منتقل خواهد کرد اما هنوز تصمیمی نگرفته است و مسئولان قزوین در جلسات شورای شهر می‌گویند اولویت‌های دیگری داریم و بودجه برای خوشنویسی در نظر گرفته نشده است.

خطاطان قدیمی قزوین که در دهه شصت و هفتاد آثارشان در نمایشگاه‌های بین‌المللی شرکت می‌کرد حالا در خانه‌هایشان تنها نشسته‌اند و قلم‌هایشان خشک شده است و فرزندانشان در تهران یا خارج از کشور کار می‌کنند و هیچ‌کدام راه پدر را ادامه نداده‌اند و عکس‌های قدیمی آن‌ها در آلبوم‌های خاک‌گرفته باقی مانده است.

کارگاه‌های تعطیل‌شده در خیابان‌های مولوی بوعلی و طالقانی حالا به پارکینگ یا انبار تبدیل شده‌اند و تابلوهای خوشنویسی که زمانی روی دیوار بود برداشته شده و جای آن‌ها پوسترهای تبلیغاتی چسبانده شده است و رهگذران حتی متوجه نمی‌شوند که اینجا روزگاری مرکز هنر خط بوده است.

جوانان قزوین وقتی نام خوشنویسی را می‌شنوند به یاد فونت‌های اینستاگرام می‌افتند و نمی‌دانند که نستعلیق چیست و شکسته‌نویسی را با خط بد می‌خوانند و در کافه‌های شهر به جای سفارش تابلو دست‌نویس پوسترهای چاپی سفارش می‌دهند و صاحب کافه می‌گوید مشتری دست‌نویس نمی‌خواهد چون گران است.

اداره میراث فرهنگی قزوین در سال یک هزار و چهارصد و دو طرحی برای احیای خوشنویسی پیشنهاد داد اما بودجه‌ای تخصیص داده نشد و طرح در کشو باقی ماند و مدیر اداره گفت تا بودجه نباشد کاری نمی‌توان کرد و گردشگرانی که به قزوین می‌آیند فقط از کاروانسرا و مسجد عکس می‌گیرند و هیچ‌کس به دنبال کارگاه خوشنویسی نمی‌گردد و آخرین نمایشگاه خوشنویسی در قزوین در سال یک هزار و سیصد و نود و چهار برگزار شد و فقط بیست و سه اثر ارائه شد و بازدیدکننده کمتر از صد نفر بود.

روزنامه‌های محلی حتی گزارش کوتاهی از آن منتشر نکردند و حالا دیگر هیچ خبری از خوشنویسی در رسانه‌های قزوین نیست.

با این حال در سال یک هزار و چهارصد و سه مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین در حاشیه آیین تجلیل از هنرمندان گفت قزوین خاستگاه مفاخر فرهنگ و هنر ایران است و چهره‌هایی چون احمد پیله‌چی در خوشنویسی گواهی بر ظرفیت بی‌نظیر این شهر هستند و از استمرار برنامه‌های حمایتی خبر داد.

ضمن اینکه استاندار قزوین در همان سال بر ضرورت توجه به اقتصاد هنر تاکید کرد و گفت از مسئولان شهری خواسته شده تا المان‌های شهری از آثار خوشنویسی بیشتر استفاده کنند و کمک به چاپ کتاب و برگزاری نمایشگاه آثار هنرمندان را ضروری دانست و این اظهارات نشان می‌دهد که حداقل در سطح گفتمانی مسئولان به حفظ عنوان پایتخت خوشنویسی اهمیت می‌دهند اما در عمل بودجه و برنامه‌های اجرایی هنوز ناکافی است.

در آبان ماه یک هزار و چهارصد و چهار حسین علیجانی مشاور استاندار قزوین نوشت هفته خوشنویسی پاسداشت خط و زبان فارسی است و خوشحالم که در پایتخت خوشنویسی ایران زندگی می‌کنم و این نشان‌دهنده آگاهی فرهنگی مسئولان است.

همچنین مدیرکل میراث فرهنگی قزوین در مهرماه یک هزار و چهارصد و چهار اعلام کرد بازدید از موزه خوشنویسی برای نابینایان رایگان است هرچند این خبر با تمسخرهایی در فضای مجازی همراه شد اما تلاشی برای ترویج بازدید از موزه را نشان می‌دهد قزوین هنوز در اسناد رسمی پایتخت خوشنویسی ایران است اما در عمل این عنوان فاقد پشتوانه انسانی آموزشی و مالی است و بدون تخصیص بودجه فوری بازگشایی حداقل پنج کارگاه آموزشی و جذب پنجاه شاگرد جدید تا پایان سال یک هزار و چهارصد و پنج عنوان پایتخت خوشنویسی در کمتر از یک دهه به یک نام تاریخی تبدیل خواهد شد و آخرین قلم‌های نی در قزوین خواهند شکست و صدای قلم بر کاغذ برای همیشه خاموش خواهد شد.