در هفته‌های اخیر، هم‌زمان با افزایش قیمت برخی کالاها، بار دیگر کمپین‌هایی با شعار «نخرید تا ارزان شود» در فضای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی فعال شده‌اند؛ شعاری که در نگاه اول منطقی به نظر می‌رسد، اما از منظر علم اقتصاد، همیشه و در همه شرایط کارآمد نیست.

تصمیم دولت برای سه‌نرخی کردن بنزین با نرخ‌های ۱۵۰۰، ۳۰۰۰ و ۵۰۰۰ تومان در ظاهر یک اصلاح تدریجی قیمت انرژی است، اما در واقع یک استراتژی مدیریت ریسک اقتصادی و اجتماعی محسوب می‌شود.

رشد فرهنگ دلالی و سفته‌بازی در اقتصاد است. وقتی تورم مزمن و کنترل‌نشده می‌شود، فعالیت‌های مولد اقتصادی که نیازمند تلاش، تخصص و مالیات‌دهی واقعی‌اند، دیگر صرفه ندارند. در مقابل، خرید و فروش بدون ارزش افزوده – از ارز و طلا گرفته تا خودرو و ملک – به شیوه‌ای برای «نجات سرمایه» تبدیل می‌شود. نتیجه، گسترش اقتصاد غیرمولد، کاهش بهره‌وری و فرار مالیاتی گسترده است.